GŁODOWO

14 października 2023 w Czarnem przy ul. Młyńskiej, za mostem nad Czernicą odsłonięty został pomnik „Bitwa pod Czarnem 1627”. Tym samym ziściłoby się marzenia wielu miłośników historii miasta, a kultywowana przez Bractwo Kurkowe pamięć o hetmanie Koniecpolskim zyskała wizualne wsparcie. Autorem koncepcji architektonicznej jest Bogumił Oświecimski, autorką rzeźb jest Barbara Joachimowska we współpracy z Karoliną Janusz. Kierownikiem budowy był Stanisław Jurek z Człuchowa, pomnik przedstawia siedzącego na koniu hetmana Koniecpolskiego przyjmującego kapitulację pokonanych Szwedów..Pomnik powstał staraniem Fundacji Pomorska Inicjatywa Historyczna przy wsparciu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Odsłonięcie pomnika miało charakter kameralny, niestety należy żałować , że na uroczystości nie byli włodarze miast związanych z działaniem hetmana na Pomorzu w 1627 r. spośród których wymienić można także Bytów, Miastko oraz małe Głodowo

O Głodowie słów kilka

Głodowo ( kasz. Głodowò ; niem. Gloddow ) Wieś leząca przy drodze karjowej 20 Stargard – Gdynia , na granicy Gochów w powiecie bytowskim w gminie Miastko Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Głodowo to 97 z czego 51,5% mieszkańców stanowią kobiety. Wieś została założona przez Puttkamerów po 1558 roku   położona jest 15 km na północny – wschód od Miastka. Wśród jezior Bluj ( Bluggensee ) , Kołoleż Collenzsee (jeziorko w centrum miejscowości), Białe ( Biallensee) oraz z południa  Sattlersee, Przez pierwsze trzy jeziora przechodzi licząca ogólnie  140,3 km rzeka Wieprza ( dawna Wipper), swój poczatek . ( płynie przez Jeziora Waldowskie ( Małe i Wielkie ) - Kepice – Sławno – Darłowo – Darłówko ) Do 1945 r. przy wiosce przebiegała linia kolejowa Bytów - Miastko. Nie było tu stacji kolejowej. We wsi znajduje się stara, obecnie nieczynna mleczarnia ( dawna parowa mleczarnia Augusta Bauermeistera ) do której zwożono także mleko z fermy mistrza bokserskiego Maxa Schmeringa z Ponikły. oraz ciekawy architektonicznie obiekt gdzie mieściła się karczma . Zachował się także budynek szkoły gdzie w 1937 r. uczył 1 nauczyciel i 35 uczniów . Edukacja dzieci w Głodowie odbywała się od 1795 r. W 1939 r. wieś liczyła 55 gospodarstw domowych i 252 mieszkańców . Przed 1939 r. w Głodowie i okolicy  istniały budynki dwóch urzędów celnych  . Stary stał przy drodze niedaleko nasypu kolejowego, nowy wybudowany w latach trzydziestych XX wieku znajdujący się w Znakowie. W Głodowie przy drodze do Waldowa ( k. 186,3 ) istniał cmentarz
 Pomnik

W 2007 r. w miejscu, gdzie do lat 70-tych stał pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym w I wojnie światowej, postawiono pamiątkowy obelisk. Powstał on z inicjatywy Hildegardy i Wilhelma Schmidtów . Napis na pierwotnym starym pomniku brzmiał „ Unseren / im Weltkriege /1914 – 1918 / gefallenen Helden/ Ehre ihrem Andenken” ( Czcijmy pamięć naszych bohaterów poległych w wojnie 1914 – 1918 ) //Und wer den Tod im heiligen/Kampfe fand, ruht auch in fremder/ Erde im Vaterland / ( A kto śmierć znalazł w świętej walce, spokój w obcej ojczyźnie również znajdzie) Natomiast na nowym obelisku z 2007 r. wprowadzono inną tablicę na której umieszczono gołębia w aureoli i napisy w języku polskim : Nigdy więcej wojny oraz poniżej w jezyku niemieckim: Möge es nie wieder/ Kriege geben. ( tłum: Niech już nigdy nie będzie wojen) Glodowo/ Gloddow 2007 . W 2009 r. została umieszczona druga tablica z niemieckim napisem : Den Gefallenen und/ Verstorbenen aus Gloddow/ zum Gedenken /. A poniżej z polskim jego tłumaczeniem : Ku pamięci poległych i zmarłych mieszkańców Głodowa 2009 . Nazwisk poległych pięciu żołnierzy widocznych na zdjęciu starego pomnika nie udało się odczytać.

Majątek

Folwark Wustrow obejmował młyn wodny ( Wustrower Mühle) i Holzwachtenkaten (Vogelsang). W 1896 roku majątek Głoddow-Wustrow został podzielony na 9 majątków emerytalnych. Zachował się niewielki majątek Wustrow , który w 1875 r. sprzedał Theodor v. Puttkamer Wilhelmowi v. Zitzewitz-Zezenow  od którego w 1878 r. nabył  Wilhelm Ackermann  zarządzał nim jako majątkiem resztkowym do 1945 r.

O tym się nie pamięta

Podczas wojny polsko – szwedzkiej 1626 – 1629 . 13 lutego 1627 r. szwedzcy pułkownicy wraz z zwerbowanym w Barndenburgii wojskiem zaciężnym przekroczyli granice Pomorza Bogusława XIV . Mieli oni przez Kaszuby przebić się do Pucka lub poprzez Człuchów - Chojnice zaatakować od zachodu wojska polskie stojące pod Czarlinem. Dowiedziawszy się o ruchach Szwedów i wykorzystując chroniący od wschodu przed Szwedami wysoki stan wód na Wiśle hetman Wielki Koronny Stanisław Koniecpolski skierował 17 polskich chorągwi jazdy które zablokowały wszystkie drogi prowadzące w głąb Rzeczypospolitej. Drogi te połączone były dwiema drogami rokadowymi z których droga Lębork – Bytów – Miastko – Czarne stąd jej ważność . Szwedzkie ugrupowanie marszowe składało z straży przedniej   Streiff’a ( 8 kompanii rajtarów) , za nim szedł Teuffel z czterema działami, muszkieterami i z kompanią rajtarów. Z tyłu w ariergardzie był Kotteritz ,któremu powierzono obronę przepraw na Słupi. Siłą rzeczy zmuszony on był do ciągłych starć z ścigającymi ich Polakami realizującymi zadanie ich osaczenia.. Koniecpolski w Lęborku zrezygnował z kroczenia ich śladem i podjął decyzję marszu swoimi siłami głównymi ( piechota , dragoni, artyleria ) na Bytów z zamiarem, jak sądził, przecięcia w Bytowie Szwedom drogi na Chojnice . 09.04.1627 r. po trzech dniach marszu w fatalnych warunkach siły polskie dotarły do Bytowa. Chcąc uszanować własność księcia Bogusława XIV i by uniknąć gwałtów i rabunków w mieście, hetmańskie wojsko zostało rozłożone na nocleg w okolicznych wsiach. Panowała wręcz wzorowa dyscyplina. Jednak zasadniczy cel odcięcia w Bytowie drogi Szwedom i ich unicestwienia nie został osiągnięty. Nieprzyjaciel nie nadchodził , gdyż siły Streiff’a i Teuffel’a, przeszły Słupię. Pozostawiwszy obronę przepraw Kotteritz’owi szwedzcy pułkownicy ruszyli forsownym marszem na Miastko. Kottenitz zadanie wykonał wzorowo, zatrzymał na Słupi chorągwie Żółkiewskiego co spowodowało ,że szwedzkie siły główne uzyskały dzień przewagi nad Polakami. Koniecpolski zorientował się ,że Szwedzi stali się zagrożeniem dla znajdujących się pod Miastkiem 3 chorągwi kozackich Moczarskiego ruszył 10 kwietnia o świcie z swoimi dragonami im na pomoc..Akcja ta okazała się spóźniona gdyż wieczorem 9 kwietnia siły szwedzkie dotarły pod Miastko ( w dwie doby przeszły ok. 125 km ) i w nocy 09/10 kwietnia Szwedzi uderzyli na Moczarskiego. Zaskoczenie było całkowite zdezorientowane chorągwie polskie uległy rozproszeniu. Spodziewając się rychłego nadejścia Koniecpolskiego z Bytowa płk Teuffel zorganizował z 200 muszkieteów w niezlokalizowanym dziś szlacheckim dworze na przesmyku między Głodowem a Piaszczyną ( ok. 3 km na wschód od skrzyżowania na Chojnice k. Piaszczyny ) zasadzkę na hetmana. Pozostałe siły szwedzkie odeszły do Czarnego ( Hammerstein). Koniecpolski śpiesząc z Bytowa natknął się pod Głodowem na pozostawionych tam Szwedów. Hetman z marszu rozpoczął szturmowanie dworu, po krótkiej i zaciętej walce broniących się Szwedów wybito. Mimo, że rozproszone chorągwie Moczarskiego odzyskały zdolność bojową a spod Skarszew nadciągnęły 4 chorągwie husarskie, nie podjęto próby pościgu za Szwedami. Hetman ocenił, że sytuacja jest poważna dlatego nie czekając na idącą z Bytowa artylerię postanowił maszerować na Chojnice. Tym samym rozpoczął działania mające na celu osaczenie i zniszczenie sił szwedzkich w Czarnem co stało się 12 – 17 kwietnia 1627 r. 3 maja 1638 r został starostą bytowskim , którym był rok.

Literatura

Paweł Skworoda ,Hammerstein 1627 . Wyd Bellona 2006 r.                                                                                         

Zdjęcia nocne i pomnika wykonał Ireneusz Czerniawski , Czarne    

Kolekcja pocztówek Karla-Friedricha Schwirza                                                                               

 Kolekcja pomników wojennych w Gloddow  Hildehard Schmidt (dawniej Gloddow)                           

 http://www.denkmalprojekt.org/2022/gloddow_krs-rummelsburg-i-pom_wk1_pl.html http://www.denkmalprojekt.org/covers_intl/polen.htm

http://www.ruegenwalde.com/pommern/schlochauorte.htm

https://www.rummelsburg.de/gemeinden/gloddow/das%20alte%20gloddow.htm  https://www.polskawliczbach.pl/wies_Glodowo_miastko_pomorskie     

Fot.Autorstwa Anonimowy (Polska) - cyfrowe.mnw.art.pl, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31050655                                                                                                     

Autorstwa Anonimowy - Praca własna, Domena publiczna,

https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=910459