Kaszubskie Gadki autorstwa Pana Stanisława Gostomczyka

Przedstawiam kilka kaszubskich opowiadań autorstwa Pana Stanisława Gostomczyka z Lipnicy

Jak pierwi żëło sã na Gòchach

Na Gòchach pierwi bëła takô biéda, że żôdną seczerą bë ji nie ùtłëkł, temù téż nie tilkò psë chòdzałë bòso, ale i lëdze. Bótë co prôwda bëłë, ale nie bëło jich za co kùpic. Zemie są tu griczano-kùrzajkòwi, to znaczi samé piôchë. Jak padało, to żëtkò ùrosło tak, jakbë kòszturem sadzoné, a bùlewków to mòżna bëło włożëc dwadzesce w gãbã i jesz szło gwizdac. Totéż z samej mączi chléba nie jedlë. Jak zaczynialalë do chléba, to mùszelë wpierw pół kòrëta bùlew ùgòtowac, bò z samej mączi chléb jedlë le panowie z fòlwarkù. No i ù jegòmòsca mòżna bëło ją spòtkac. A nôgòrzi bëło, czej przëszła sëszô, nie ùrosło nick i wszëtkò spôlëło. Téż białczi miałe za swòje, żebë jaczis môltëch ùgòtowac, żebë chłop miôł sëłã do robòtë, bò kóń mógł zaniemóc, a chłop mùszôł. Totéż ò pòrenk wstôwalë, żebë kwasnëch lëstów narwac, póczi zdebło rosë bëło, jaczis jajo w to wrzucëlë imôltëch béł.

Czej przëszła jeséń to mielë pësczi zeloné jak trôwa, ale sã tim nie zrôżalë, gôdalë: „Dô Bóg dzéń, dô Bóg radã”. A nôlepi to bëło, czej przëszło do wiesela. Wieselé wëprôwialë wiôldżé, bò gôdalë: „Wieselé rôz, a biéda wiedno”.

Brakòwało na Gòchach wszëtczégò, tilkò nie dzôtków bò te mnożałë sã ù nich jak

grzëbë pò deszczu, co jedno to piãkniejszé. Jak tak òbcy przëjôżdżôł przez te Gòchë, to nie mógł sã nadzëwòwac, jaczé piãkné kwiatë chòdëją w tich łączinkach, taczé kòlorowé, kùlisté. Niejeden z przejezdnëch zatrzimôł sã, żebë nabëc so flanców. Jak zapùkôłi wlôzł do bùdë, to gò zamùrowało. A to dziatwa kaszëbskô, co jednô to piãkniejszô, bò to bëło jedno, czegò jim nie brakòwało „dzôtków”. Chòc wóm pòwiém, dzysô je ju z tim problem.


                           Gòchë do Ùnie

 

Òpòwiém wama, jak to Kaszëbë z Gòchów rëchtowalë sã do Ùnie. Czej przëszła decyzjô, że Pòlskô mô sã rëchtowac do Ùnie, nadeszłë cãżczé czasë dlô gòspòdarzy na Gòchach, na tëch letczëch zemiach gryczno – kùrzajkòwëch. Totéż mùszelë zacząc dobrze liczëc, co sã òpłôcô robic, a co nie. Liczëlë w tã i nazôd, a òpòcalnoscë nie mòglë wëliczëc. Mùszelë wiele główkòwac, żebë nie zbãkrutowac. Nie bëło to tak einfach, żebë wëmëslëc, z czegò dołożëc do to gòspòdarczi. Lżi mielë ti, co kąsk lasu i rencistã dóma mielë. Ti biédã pòpchlë. A nôgòrzi mielë ti, co nie mielë lasu ani rencistë na gòspòdarstwie. Ti òd razã bëlë bòsé. Minãłë czasë, czej gôdalë: Gòspòdôrz spi, a jemù rosce. To bëłë dobré czasë. Jak gòspòdôrz wstôł, zarô drałowôł do chléwa òbôczëc, co mù przëbëło w nocë, co sã ùrodzëło. A dzysô wiéta co gòspòdôrz robi, czej wstónie ò pòrénkù? Nôprzód drałuje do drëdżi jizbë i wzôrô, czë rencista żëje, bò tej gòspòdaraka téż pódze dali. Taczé to nastałë czasë.

 


 

Swiat

Òj jak ten swiat piãknie wëglądô,

Kãżëc tak na nas spòglądô.

Pón Bóg nam błogòsławi,

Prowadzy do sławë.

Czemù ten ptôszk z wësoka,

Cwierkô, radëje i szlochô.

Swiat jemù téż je dóny,

przez niegò rozspiéwóny.

Czemù ta zemia wiesołô,

Kwitnie latem dokòła.

Jesénią staje sã smùtnô,

pònurô i brudnô.

Szanujmë ten swiat kòchóny,

Czëńmë gò sobie pòddónym.

Bë zawsze béł wiesołi,

òddôlôł òd nas żëwiołë.


 

Kaszëbsczé górë i doline

Kaszëbsczé górë i dolinë

W nich piãkné dzéwczãtã

W górã spòglądają

Knôpów wëzérają.

Czej òn mie dozdrzy

Na miã wëzdrzy

Mòże sã ùsmiéchnie

I tak głãbòk westchnie.

Òj të kòchóny

Czej të mie jes dóny

Serce sã zbùdzëło

I rumińc pùszczëło.

Jô bëm cã chcała

Wiedno kòchała

Le mie pòwiédz proszã

Ùbiéróm kalosze.

Wcygô je chùtkò

Pòsłëchô serduszkò

Jak òno wali

Dlô ce sã pôli.

 


Mëmkò

 

Mëmkò mòja kòchónô,

chtërnô to noc ju nieprzespónô.

Òczama wpatrëjesz sã we mie

I mówisz kòchóm cebie.

Ile to serca włorzëłas,

miłoscą darzëłas.

Zawde w pòtrzebie,

przëtulisz do sebie.

To słowò wëpòwiôdóné,

Niech zawde bãdze kòchóné.

Mëmkò mòja kòchónô,

                                                                Bãdze zawde szônowónô


Wiara, nôdzeja, miłota…

Piãkné òkòlice,

Przëdrożné krziże i kaplëce.

Chłopë czôpczi scygają,

Bògù pòkłón òddają.

Niech bãdze Bóg pòchwôlony,

Syn Bòżi na krziżu ùwielbiony.

Matka nôswiãtszô niech nóm błogòsłôwi,

Ù Sëna za nama sã wstawi.

Bë dobrze sã nama wiodło.

A mëslą przëwòdnią

Wiara, nôdzeja i miłota

A zdobãdzem szczestlëwòta.


,,Ojciezna"

Goche to nasza kaszebizna i ojciezna

Mome tu słoja stoleca

Warszawa i Lepnica

Mome ubodzi płola

Silnu wola

Silnu wiara

Bogu chwała

Zemia nasza siątu

Boga pamiątu

Mome tu słoje Betlejem i Jeruzalem

Mielesme tysz Raj

Łostoł ponim leno gaj

Mome też i Holandia na stole Finlandia

Co nam wiący trzeba

Leno dostac so do nieba


                                            Zakùńczenié

Na kùńc chcã wama jesz pòwiedzec, jak Kaszëbë na Gòchach są sobie wierné w miłocë i szacunkù do drëdżëch. Pitôł żem sã młodégò kawaléra, czémù tak chiże sã żeni. Òn mie òdpòwiedzôł, że chce doznac miłotë òd bardzo blësczi mù òsobë, bò miłosc to jak sen, w chtërnëm wszëtkò je mòżlëwé, a samòtnosc to jak pùstiniô, chtërnô pragnie wòdë, abë żëc.

Jidze żeniałi chłop z białką na szpacér – żeniałi mòże dwadzesca lat. Pitóm sã białczi – „Co të tak fajn jidzesz z twòjim chłopem pòd manket?” A òna na to: „Miłosc trzeba pòdlewac i pielãgnowac jak kwiôt, żebë nie ùwiãdła, a sã rozwijała.”

Starszô białka gôdô: „Do mie chòdzy chłop i chce sã ze mną żenic, a jô mù na to, żeńba i miłota je dlô młodëch, a nie dlô stôrëch”. „Słëchôj kòchonô, miłosc mòże w głowie pòprzewracac nie tilkò młodim, ale i starszim.”Z miłoscą mòże bëc tak, jak z truskawką. Czej warunczi sprzijają pòd jeséń, to mòże zakwitnąc jesz rôz.

Wëchòwóné w wierze Karzëbi są wierni białce dzo grobòwi desczi. Kaszëbë wiedno bëlë wierni swòji białce i Bògù. Òkôziwelë szacunek Bògu wszãdze: w kòscele, w ùrzãdze, na ùlicë, przë przëdrożny kaplëcë, krziżu i na pòlu. Czej dzało sã jim zle, weidno wzdichalë do Bòga: Bòże ù nas na Gòchach jesz nijak nie bëło, żebë nie bëło co w grôp i pòd grôp. Pòmóż nam i terô. Czej szlë spac, gôdalë:

Dô Bóg dzéń,

dô Bóg radã.

 

 

Shoutbox

Ostrzeżenie pogodowe! - Pt 26 Sty - 14:27

MGW-PIB Biuro Meteorologicznych Prognoz Morskich w Gdyni prognozuje intensywne silny wiatr/1(26/27.01.2024)Przebieg: Prognozuje się wystąpienie silnego wiatru o średniej prędkości od 25 km/h do 75km/h

OSTRZEŻENIE METEOROLOGICZ - So 22 Lip - 10:23

Zjawisko: BURZE Z GRADEM Stopień: 1 Prawdopodobieństwo: 80% Czas trwania: Od: 2023-07-22 (sobota) godz. 05:00 Do: 2023-07-22 (sobota) godz. 16:00

Uwaga Burze z Gradem!!! - Śr 5 Lip - 17:19

MGW-PIB Biuro Meteorologicznych Prognoz Morskich w Gdyni prognozuje burze z gradem/1Ważność (cz. urz.): od godz. 13:00 dnia 05.07.2023 do godz. 22:00 dnia 05.07.2023.

Uwaga silny wiatr!!! - Pt 17 Lut - 12:22

Ważność (cz. urz.): od godz. 20:00 dnia 17.02.2023 do godz. 13:00 dnia 18.02.2023 Zjawisko/stopień zagrożenia: silny wiatr/2 Prognozuje się wiatr o prędkości nawet do 100kmh

Witamy w Shoutbox. - Wt 14 Lut - 13:00

Tutaj będą się pojawiać wszelkie pilne komunikaty!!!

Anuluj

Logowanie

Komisariat SG Brzeźno

Wyślij Widokówkę

koperta

logo eop 210